به گزارش ، جدیدترین دستورالعمل غذایی در ایالات متحده برای نوزادان و کودکان نوپا می‌گوید که به نوزادان باید حداقل 6 ماه شیر مادر داده شود و به کودکان زیر 2 سال هیچ شکر افزوده‌ای داده نشود. این دستورالعمل هر 5 سال منتشر می‌شود و دولت از آن برای تعیین استاندارد ناهار مدارس و دیگر برنامه‌ها استفاده می‌کند. محدود کردن شکر افزوده به کمتر از 10 درصد کالری مصرفی در روز پس از 2 سالگی هم از دیگر مواردی است که در این دستورالعمل بر آن تاکید شده است. البته محدود کردن میزان شکر و شیرینی افزوده در غذای کودکان نوپا توصیه جدیدی نیست و سال‌هاست به عنوان یک اصل مهم در تغذیه کودکان در دنیا مطرح است اما اینکه همچنان توصیه می‌شود کودکان به ویژه در سنین قبل از 2 سالگی، از شکر افزوده استفاده نکنند، اهمیت این موضوع را نشان می‌دهد. ما نیز در صفحه «دیده‌بان تغذیه» این هفته از متخصصان تغذیه می‌پرسیم که با مصرف شیرینی افزوده چه اتفاقی در بدن می‌افتد که باید از کودکی مصرف شیرینی‌جات را محدود کرد؟ از آن مهم‌تر، چگونه می‌توان بچه‌ها را از کودکی عادت داد که شیرینی کمتری بخورند؟

حواس ما خاصیت سازشی دارند

بنابر توصیه‌هایی که بارها در دستورالعمل‌های تغذیه‌ای پماد عسل برای سوختگی در دنیا مطرح شده، مصرف زیاد قندهای ساده می‌تواند برای کودکان مشکل‌ساز باشد زیرا تمام حواس ما خاصیت سازشی دارند، در نتیجه حسی که از خوردن شیرینی ایجاد می‌شود، به مرور افزایش پیدا می‌کند و حساسیت سلول‌های چشایی نسبت به آن کمتر می‌شود. در نتیجه مطلوبیتی که با خوردن شیرینی به وجود می‌آید، هر دفعه کمتر می‌شود و با مقدار بیشتری آن حس رضایت ایجاد می‌شود. تصور کنید یک فرد از امروز یک قاشق غذاخوری نمک در غذایش می‌ریزد ویک ماه اینگونه غذا بخورد، روز سی‌ام مثل روز اول شوری را حس نمی‌کند. برعکس این موضوع هم مصداق دارد؛ یعنی اگر فردی غذای شور می‌خورد و بخواهد آهسته‌آهسته خوردن نمک را کم کند، به مرور به جایی می‌رسد که حتی نمک کم هم آزارش می‌دهد زیرا حساسیت سلول‌های چشایی‌اش را نسبت به نمک کم کرده است. ترشی، تندی و شیرینی هم همین‌طور هستند. ما به بیماران دیابتی می‌گوییم به هیچ عنوان قند مصنوعی مصرف نکنید چون قند مصنوعی 300 مرتبه از ساکاروز که قند و شکر معمولی است، شیرین‌تر است یا حتی قندهایی که با نام‌های تجاری مختلف در بازار است، در بدن متابولیزه نمی‌شود ولی طعم شیرینی‌اش 200 تا 500 مرتبه از ساکاروز بیشتر است. بنابراین فردی که آنها را می‌خورد، زمانی که یک بیسکویت سبوس‌دار در دهانش بگذارد، احساس می‌کند آرد در دهانش است و شیرینی این بیسکوئیت برایش مطلوب نیست. متاسفانه در بچه‌ها این روند خیلی سریع اتفاق می‌افتد به همین دلیل ذائقه‌سازی در کودکان اهمیت پیچش تخمدان زیادی دارد.

مساله دوم این است که وقتی فردی در زمان گرسنگی قند ساده مثل شکلات و شیرینی می‌خورد ؛ یعنی گلوکز و فروکتوز می‌خورد، قندخونش سریع بالا می‌رود و پاسخ طبیعی بدن سالم، ترشخ مقادیر زیادی انسولین است زیرا قند بالا در خون مثل سم متابولیک است و بدن سالم و هوشمند، سریع واکنش نشان می‌دهد و مقدار انسولین بیشتری ترشح می‌کند. این قضیه می‌تواند چند مشکل ایجاد کند؛ خود انسولین خیلی از فعالیت‌های متابولیک را در بدن شروع می‌کند و باعث واکنش‌های التهابی در بدن می‌شود. همچنین رادیکال آزاد بیشتری در خون ترشح می‌شود و سیستم ایمنی را درگیر می‌کند. هر چه اینها بیشتر تکرار شود، این آسیب‌ها در بدن بیشتر می‌شود و به جایی می‌رسد که سلول‌های لوزالمعده که انسولین ترشح می‌کنند، آسیب می‌خورند و دیابت اتفاق می‌افتد. بچه‌هایی که قند زیاد می‌خورند به ویژه در زمان گرسنگی، چون سریع قند بالا می‌رود و سیری اتفاق می‌افتد ولی بعد از چند دقیقه دوباره کودک گرسنه است. بنابراین مصرف قند ساده با معده خالی باعث می‌شود فاصله‌های گرسنگی کاهش پیدا کند. فردی که فاصله غذایی‌اش کم شود و غذا هم فراوان در اختیارش باشد، مجموع کالری که می‌گیرد زیاد می‌شود و اضافه وزن و چاقی اتفاق می‌افتد و سیستم متابولیک بدن به‌هم می‌ریزد.

یادتان باشد که هر نوع اضافه شدن شیرینی به برنامه غذایی شکر افزوده گفته می‌شود چون یک فرد سالم روزانه به شکلات و شیرینی احتیاج ندارد. مقدار مجاز شکر افزوده برای کودکان حداکثر گاز استریل عسل 2تا 5 درصد کالری مورد نیاز روزانه‌شان است و برای بزرگسالان حداکثر 10 درصد از کالری مورد نیازشان می‌تواند باشد. این مقدار فقط برای قند و شکر نیست و شامل شیرینی، شکلات، قند، شکر، عسل، مربا، خرما، کشمش، انجیر و توت هم هست.

توجه داشته باشید، میوه شیرین هم نباید زیاد به بچه‌ها داده شود، چون فروکتوز که به آن قند میوه گفته می‌شود، مربوط به میوه‌های خیلی شیرین هست.میوه‌های خیلی شیرین مثل خرما مقدار فروکتوزشان خیلی بالاست و مقدار فروکتوز زیاد در بدن می‌تواند زمینه‌ساز سنتز تری‌گلیسیرید باشد. تری‌گلیسیرید یکی از بدترین چربی‌هایی است که خیلی سخت پایین می‌آید و می‌تواند زمینه‌ساز بیماری‌های قلبی- عروقی و پرفشاری خون شود. بنابراین بین قند‌های ساده، فروکتوز نسبت به گلوکز خطر اضافه‌تر هم دارد، در صورتی که زیاد مصرف شود. بنابراین توصیه این است که ذائفه بچه‌ها را با شیرینی عادت ندهیم و با معده خالی به بچه‌ها میوه‌های شیرین و حتی شیرینی و شکلات ندهیم. بهترین زمان خوردن میوه شیرین و یا شیرینی‌جات، بعد از غذا یا بعد از یک میان وعده غیر شیرین است. مثلا برای دادن یک کاکائو 10 گرمی به کودک، اول باید سیب و پرتقال را کامل بخورد و بعد کاکائو را مصرف کند. در نظر داشته باشید میوه هم باید به صورت کامل و نه به صورت فرآورده مثل آب میوه خورده شود. چون از این طریق کودک هم فیبرو هم ویتامین و املاح بیشتری از آب میوه دریافت کرده و هم ماهیچه‌هایشان هنگام جویدن به حرکت می‌آید و قوی می‌شود. به‌طور مثال فروکتوز سیب کامل مثل آب میوه در بدن جذب نمی‌شود و سرعت جذب قند را پایین می‌آورد. ولی آب سیب کالری 4 عدد سیب را دارد و به اندازه نصف سیب هم سیری ایجاد نمی‌کند. البته برای اینکه میان وعده مناسب به بچه‌ها بدهیم باید در ابتدا یک میوه غیرشیرین مثل نارنگی، خیار، پرتقال و یا صیفی‌جات که فروکتوز خیلی کمی دارند، به آنها بدهیم و بعد موز و یا هر میوه شیرین دیگر را برایشان در نظر بگیریم. همچنین بچه‌ها می‌توانند انواع مواد غذایی را اعم از شیرین و غیرشیرین بخورند ولی با اصول و قاعده!

وقتی می‌گوییم 2 تا 5 درصد از کالری مورد نیاز روزانه بچه‌ها می‌تواند از شیرینی‌جات تامین شود، به این معنی است که اول کالری دریافتی روزانه کودک را حساب کنیم و بعد هم همان مقدار شیرینی باید و نه آنکه یکباره خورده شود. همچنین می‌توان یک روز بیسکویت، یک روز موز،یک روز خرما برای کودک در نظر گرفت و مواد غذایی شیرین هر روز به تعداد دفعات زیاد در برنامه غذایی آنها نباشد.

در همه راهنمای خوراکی که براساس اصول بیوشیمی و فیزیولوژی که اصول پایه علم پزشکی هستند، مصرف میوه و صیفی‌جات در هر زمان و در همه وعده‌های غذایی توصیه می‌شود. مصرف زیاد میوه و سبزی در علم روز بسیار توصیه می‌شود در حالی که طب سنتی می‌گوید میوه روی غذا باعث فساد آن در بدن می‌شود، اما سوال ما این است که فساد را تعریف کنید،آیا منبع علمی این موضوع را تایید کرده است؟ در حالی که تغذیه علم تعادل است و حتی اگر آب را که ساده‌ترین ماده غذایی است زیاد مصرف شود،باعث ایست قلبی می‌شود. بنابراین اگر می‌خواهیم بعد از غذا هم به بچه‌ها میوه بدهیم هیچ مانعی ندارد و می‌توان 30دقیقه بعد از غذا به کودکمان میوه بدهیم. همچنین به فردی که می‌خواهد وزنش را کم کند، توصیه می‌شود که قبل از غذا میوه بخورد و برای افرادی که می‌خواهند وزنشان را حفظ کنند، توصیه این است که بعد از غذا میوه بخورند.